تحقیق جلسه 98/10/10 اصل مثبت

[niroumand]

بسم الله الرحمن الرحیم
1. محل نزاع در اصل مثبت این است که چه در استصحاب حکم و چه در استصحاب موضوع، آیا لوازم عقلیه و عادیه و لوازم شرعیه مترتب بر لوازم عقلیه یا عادیه نیز حجت هستند یا خیر.
2. فرض کنید پسر بززگ شخصی 5 سال پیش در حالی که 13 سال داشت گم شده بود.. اثر عقلی استصحاب حیات آن پسر گم شده این است که الآن بالغ است. اثر عادی آن این است که الآن به بلوغ اقتصادی رسیده باشد به فرض این که متعلّق اثر شرعی باشد مثلاً نذر. اثر شرعی مترتب بر اثر عقلی آن این است که اگر پدرش فوت کند قضاء نمازهایش بر پسر بعدی اش در صورت فوت پدر واجب نیست. ملزوم شرعی مستصحب هم این گونه به دست می آید که گفته شود پسر قبل از این که گم شود نفقه اش بر پدرش واجب بود الآن که گم شده شک می کنیم که نفقه اش بر پدرش واجب است یا نه استصحاب وجوب نفقه می کنیم و از آن نتیجه می گیریم پس زنده است زیرا وجوب نفقه لازمه شرعی حیات است در نتیجه حیات هم ملزوم شرعی وجوب نفقه است نه ملزوم عقلی زیرا این دو تکوینا ملازمه ای ندارند بلکه ملازمه شان به جعل شارع است. ملزوم عقلی هم مثل این که می گوییم قبل از گم شدن در حال رشد بود استحصاب می کنیم در حال رشد بودنش را و از آن نتیجه می گیریم پس زنده است با فرض این که در حال رشد بودن اثر شرعی داشته باشد. منظور از لازمه ای که همراه متیقن ملزوم امر سومی است مانند این که بگوییم قبل از این که گم شود در حال رشد بود از آن نتیجه بگیریم پس بالغ است زیرا ملزوم رشد، حیات است و لازمه حیات، بلوغ است.
وجه عدم اثبات لوازم و ملزومات عقلیه و عادیه این است که شارع بما هو شارع استحصاب را جعل کرده است پس ناظر به تکوینیات نیست زیرا تکوینیات قابل وضع و رفع اعتباری نیستند. وجه عدم اثبات لوازم و ملزومات شرعیه مترتب بر لوازم و ملزومات عقلیه هم این است که ظهور روایت لاتنقض این است که آثاری که مترتب بر یقین کنونی است جعل نکن. لذا اگر آثاری مترتب بر یقینی باشد که همان یقین کنونی نباشد بلکه مترتب بر یقین کنونی باشد، ظهور روایت آن را شامل نمی شود.