نمایش نسخه قابل چاپ
با سلام
دوستان محترم لطف کنید و کلام مرحوم شیخ را در جواب تفصیلی به صاحب فصول تبیین بفرمایید. (فرائد الاصول، جلد ۱، صفحه ۱۰۸ «ان التعبد بالخبر حینئذ یتصور علی وجهین ...» تا انتهای صفحه ۱۱۱.
دقت بفرمایید کلیت و شاکله و اساس فرمایشات مرحوم شیخ را بیان فرمایید و از ترجمه خودداری کنید.
با تشکر
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت حضرت استاد اسکندری حفظه الله
مرحوم شیخ در ابتدای بحث امکان وقوعی تعبد به ظن اشکال ابن قبه را به عنوان موجود در مقام مطرح فرمودند. البته این اشکال به تقریرات مختلفی ارائه شده است که شیخ با تقریر تفویت مصلحت این اشکال را مطرح و بررسی می کند. طبقق این قریر اشکال ابن قبه این است که تعبد به ظن منجر به تفویت مصلحت می شود و این امر قبیح بوده و با حکم ت الهی ناسازگار است. تقریر دیگری از اشکال ابن قبه وجود دارد که تعبد به ظن منجر به جعل حکم ظاهری مخالف با حکم واقعی می شود، و چطور شارع در عین اینکه نسبت به فعلی تنفر و انزجاردارد نسبت به همان فعل علاقه و مطلوبیت خواهد داشت؟ این دو تقریر کاملا متفاوت بوده و در دو فضای مختلف اند. شیخ در مقام پاسخ گویی ، جوابی از صاحب فصول رحمه الله را مطرح می کند که پاسخگوی تقریر دوم از اشکال ابن قبه بوده و اصلا متکفل جواب دادن به تقریر مشکل ابن قبه نیست درحالیکه سیر مباحثی که شیخ مطرح می کند نشاندهنده ی این است که درصدد حل مشکل تفویت مصلحت است. لذا پس از مطرح کردن پاسخ صاحب فصول، میفرماید که این جواب کارآمد نیست چراکه باغید بین حالت تمکن و عدم تمکن از تحصیل علم باید تفصیل داد تا معلوم شود در چه فروضی اشکال ابن قبه وارد ، و در چه فروضی وارد نخواهد بود. در حالیکه همان طور که عرض شد اصلا قرار نبود جواب صاحب فصول مشکل تفویت مصلحت را درست کند. شیخ در تفصیلی که میدهند میفرمایند که اگر ابن قبه اشکالش را در ظرف عدم تمکن از تحصیل علم مطرح کرده است باید به او گفت که در فرض عدم تمکن، عقل حکم می کند که برای کسب مومن از هر طریقی و لو ظنی می توانی به حکم برسی و تعلد به ظن در این فضا هیچ محذوری نداشته و حتی نیازمند جبران مصالبح تفویت شده هم نیست چراکه در غیر این صورت باید مکلفین را به سان بهایم و چارپایان رها شده باشند فالازم باطل فالملزوم مثله. از آنجا که ابن قبه انسدادی نبوده و متاخرین از او - مثل سید مرتضی - ادعای انفتاح کرده اند نمی توان اشکال او را بر فضای انسداد حمل کرد.سپس به صاحب فصول اشکال میکنند که موارد نقضی که دربرابر اشکال ابن قبه مطرح کردی مختص فضای انسداد هستندو اصلا نقض بر ابن قبه نیست و ابن قبه هم ادعا ندارد که در فضای انسداد، تفویت مصلحت قبیح است. غافل از اینکه اصلا صاحب فصول در جواب اول خودش دو دسته مثال می زند تانشان دهد که جعل حکم ظاهری مخالف حکم واقعی رخ داده است تا در جواب دوم ، وجه این جعل را با استدلال بر امکان جمع بین حکم ظاهری و واقعی مشخص کند لذا اصلا ناظر به تفویت مصلحت نیست و اشکال شیخ به ایشان وارد نیست.
حالت دومی که شیخ مطرح می کنند حالت انفتاح و تمکن از تحصیل علم است که در اینجا هم به دنبال حل کردن تفویت مصلحت است. لذا در این فضا میگوید : مسلک ما در مواجهه با جعل امارات به یکی از دو وجه زیر است:
1. یا معتقد به طریقیت محضه امارات هستیم و براین باوریم که اساسا امارات مصلحتی ایجاد نمی کنند و صرفا طریق الی الواقع هستند و در برابر تفویت مصلحتريا، هیچ مسئولیتی نداشته و در مواردی تفویت مصلحت را به دنبال خواهند داشت. جمع بندی شیخ در این صورت این است که اشکال ابن قبه طبق این مسلک وارد است و عدم تفصیل صاحب فصول در این جا به خطا رفته است و وارد بودن اشکال ابن قبه را نشان نداده است.
2.یا معتقد به سببیت بالمعنی الاعم - اعم از سببیت معتزلغ، اشاعره و مصلحت سلوکیه - هستیم که در این حالت تعبد به اماره مصالح مفوته را جبران می کند و دیگر تفویتی رخ نمی دهد مگر این که تدارک شود. لذا در این صورت تفویت مصلحت قبیح نخواهد بود.
با مطالبی که عرض شد هیچ وجه اولویتی نسبت به کلام صاحب فصول در تقریر دوم از اشکال ابن قبه برای کلام شیخ وجود ندارد بلکه کاملا برعکس بوده و نسبت به این تقریر جواب شیخ کاملا ناکارآمد بوده و هیچ ربطی به آن ندارد. درباره تقریر اول از اشکال هم اصلا صاحب فصول حرفی ندارد و نمی توان کلام شیخ را با آن مقایسه و حکم به اولویت یکی از ان دو داد.
باسمه تعالی
عرض سلام و احترام
متاسفانه به دلیل اینکه تازه بحث امروز به این مبحث رسیده بود و همینطور دیر از گذاشته شدن سوال مطلع شدم ان قدر که مورد رضایت خودم بودروی جواب کار نکردم ولی بهر حال به حسب وظیفه یک فهم اولیه و جواب ابتدائی رو ارسال میکنم
جناب ابن قبه انفتاحی اند و جواب فوق برای ایشان مناسب نیست مرحوم شیخ در فرض انفتاح میفرمایند که تعبد به خبر واحد در این فضا دو صورت دارد
§ اول طریقی برخورد کردن با اخبار به این بیان که همین که این اخبار طریق و کاشف ظنی از واقع هستند عمل به انها واجب است
□ فی نفسه در فرض انفتاح باب علم اشکال دارد مگر اینکه گفته شود امکان دارد اصابه به واقع در فرضی که به امارات عمل میشود نسبت به فرضی که به ادله قطعیه در انفتاح عمل میشود اگر نگوئیم بیشتر است بعید نیست که مساوی باشد
□ ولی خودشان به این حرف اشکال میکنند که این حرف ما با فرض ما درباره در حالت انفتاح بودن تنافی دارد چرا که انفتاح یعنی مصیب کامل الی الواقع بودن و در این فرض معنا ندارد عدم اصابه به واقع تا اینکه بخواهد تعداد عدم اصابتها از عمل به اماره بیشتر یا مساوی باشد
□ نهایتا مرحوم شیخ قبح این نظر را قبول میفرمایند
§ دوم به دید مصحلت دار شدن اخبار به انها نگاه کنیم . به این بیان که مصلحتی در عمل به مودای اماره ایجاد میشود که نسبت به مفسده واقعیه ترجیح دارد .
□ ایشان میفرمایند که اشکالی نیست که احکام تابع مصالح و مفاسدی باشند که بخشی از ان مصالح و مفاسد حالات خود مکلف است به این بیان که اگر گمان به خبری پیدا کرد یک حکم داشته باشد و اگر گمان برای او حاصل نباشد یک حکم دیگری داشته باشد .
□ خود ایشان ان قلت میفرمایند که : شاید کسی بگوید در این صورت مستلزم تصویب یا چیزی شبیه تصویب خواهد شد که بر بطلان آن نیز اجماع داریم چرا که اصلا مفسده ی اولیه با اخبار عادل به خلاف واقع از بین خواهد رفت و دیگر ثبوت حرامی اتفاق نخواهد افتاد چرا که شرط اینکه مفسده ای بخواهد موجب تحریم بشود این است که با اخبار دیگری که دال بر مصلحت باشد تعارض نداشته باشد درحالیکه همچین معارضی وجود خواهد داشت .
ایشان خودشان جواب میفرمایند که اگر این قول را هم قبول کنیم که باعث تصویب میشود ولی بهر حال این جواب ، صلاحیت جواب بودن برای جناب ابن قبه را دارد چرا که ایشان ممتنع میدانست تعبد شارع به عمل به اماره در ظرف انفتاح ولی بالاخره یک ابداع احتمال نیز میتواند مانع امتناعی بشود که ایشان ادعا کرده اند.
باسمه تعالی
شیخ برای پاسخ به ابن قبه فرموده است: این شبهه: در یکی از این دو فرض مطرح شده است 1- انسداد 2- انفتاح.
اگر انسداد باشد، حالات حکم الله از یکی از این سه صورت نمیتواند خارج باشد: 1- حکم الله جعل شده و فعلیت یافته است 2- حکم الله جعل شده ولی فعلیت نیافته است 3- حکم الله جعل نشده است.
در صورت اول، چون انسداد است، بهترین کار همان اتخاذ ظنون است. در صورت دوم، فعل حرام واقعی یا ترکب واجب واقعی جایز است چون احکام واقعی فعلیت نیافته اند. 3- در صورت سوم نیز اصلاً حکمی نیست که آنگاه تحلیل الحرام یا تحریم الحلال رخ دهد.
پس در فرض انسداد، هر تصویری که ارائه شود کلام ابن قبه زیر سؤال میرود. لکن گویا ابن قبه در این فرض سخن نگفته است زیرا سید مرتضی ادعای انفتاح کرده است و ابن قبه متقدم از ایشان است.
شیخ در اینجا تعریضی به صاحب فصول میزنند که «فتوا» و «قطع» نباید بعنوان مثال های نقض علیه ابن قبه زده شوند زیرا این دو در فضای انسداد هستند.
اما اگر انفتاح باشد، تعبد به ظن در یکی از این دو صورت مطرح میشود: 1- عمل به ظن صرفاً از باب طریقیت به واقع واجب است. 2- عمل به ظن از آنرو واجب است که بواسطۀ آن، مصلحتی در واقع حادث میگردد.
در صورت اول، تعبد به ظن اولاً و بالذات قبیح است ولی ممکن است از باب اینکه در مقایسه با قطع، مطابقت بیشتر (یا مساوی) با واقع داشته باشد، قبیح نباشد. البته ممکن است اشکال شود که این صورت، خارج از فرض (انفتاح) است.
در صورت دوم: هیچ قبحی در تعبد به ظن نیست.
علامه در نهایه فرموده است: فعل شرعی، از باب مصلحتش واجب است؛ و این فرض مطرح است که: فعل شرعی هنگامی دارای مصلحت است که مکلف دارای صفت مخصوصی باشد (مثلاً ظانّ بودن مکلف از طریق ظنون معتبر از جملۀ این صفات است). ممکن است اشکال شود که این کلام علامه، سر از تصویب در می آورد. لکن جواب داده میشود که: حتی اگر سر از تصویب در آورد، در این مقام (جواب به ابن قبه) به کار می آید زیرا احتمالی را در مقابل مدعای ابن قبه مطرح میکند و «إذا جاء الاحتمال بطل الاستدلال». مگر آنکه گفته شود: ابن قبه در فرض بطلان تصویب، مدعای خود را مطرح فرموده است. پس این احتمال نمیتواند مدعای وی را زیر سؤال ببرد.
بسم الله الرحمن الرحیم
مرحوم شیخ در پاسخ به شبهه ی ابن قبه در حالت انفتاح می فرماید :
تعبد به خبر به دو نحو تصور می شود »
1- تعبد به خبر صرفا طریقی است برای رسیدن به واقع وهیچ مصلحتی در این تعبد نیست » این تعبد فی نفسه قبیح است اما ممکن است خبر ظنی نسبت به قطع مطابقت بیشتر یا مساوی با واقع داشته باشد » تعبد به آن قبیح نیست
اشکال » فرض ما انفتاح باب علم است ودر حالت انفتاح علم مطابقت با واقع دارد:::»»»»» اشکال ابن قبه در حالت طریقی بودن وارد است
2- شارع مارا متعبد به خبر کرده است به خاطر اینکه با عمل به خبر در صورتی که مخالف واقع باشد مصلحتی در مودای آن ایجاد می شود که مصلحت واقعی فوت شده را جبران می کند » شیخ می فرمایند وجوب عمل به خبر در این حالت قبحی ندارد
اشکال» این تصویب اعتزالی است واجماع بر بطلان آن داریم
جواب شیخ » این حرفی که ما زدیم تصویب نیست واگر هم باشد برای پاسخ دادن به ابن قبه کافی است چون ابن قبه ادعای امتناع داشت وما عدم امتناع (امکان آن را ثابت کردیم ) چون واقع شدن آن سر از استحاله در نمی آورد
اشکال » اشکال ابن قبه بعد از قبول بطلان تصویب است
»»»»»بعد شیخ وارد تفصیل بیشتر از طریقیت وسببیت می شوند تا بتوانند پاسخی برای ابن قبه پیدا کنند
In reply to the lady asking about laser treatment for face scars, laser skin tightening, micro needling and red light therapy, microneedling and laser treatment, laser skin resurfacing, laser therapy for skin tightening, cosmetic skin treatment, prp vampire, popular dermal fillers, non surgical thread lift, I highly recommend this awesome laser treatment in my area site or skin spas, face and body treatments, treatment cellulite, laser facial treatment, best tightening skin treatment, wrinkle fillers, the medical spa, aesthetics beauty treatments, face lift sarasota, best lip filler, and don't forget this a knockout post on laser treatment results forum together with cosmetic microneedling, co2 laser cool peel, skin chemical peels, best laser therapy for face, environ facial, pdo threads for face lift, face rejuvenation treatments, rejuvenate 528, microneedling skin rejuvenation, aesthetics fillers, as well as this his explanation for laser treatment spots face Sarasota tips which is also great. Also, have a look at this watch this video about pigmentation treatment Sarasota blog which is worth considering with red light therapy skin care products, laser skin tightening breast lift, the best lip injections, lip augmentation filler, derma treatment, best filler for lip injections, radiofrequency body treatment, laser for skin care, chemical peel for your face, red light therapy for skin tightening, not forgetting sites such as this more helpful hints for laser medspa Sarasota url on top of best laser therapy, the therapy skin care, skin chemical peels, best laser for face lift, derma care, read more for not forgetting sites such as best med spa sarasota, rf microneedling face, lip enhancement fillers, be skin care, best injectables, for good measure. Check more @ Top Tajir4D Link Alternatif Website 6a07cf1
To the people inquiring about trading and stock market, share market data analysis, artificial intelligence share, new ai companies stock, stock openai, equity trading software, ai companies publicly traded, best free stock research websites, best sites for us stock market analysis, ai stocks in us, I highly suggest this awesome AI stock picker analysis link or ai tools for stock trading, best apps to predict stocks, best ai software for trading, stock market data for analysis, free stock tools, stock analysis best app, stock market ai software, best stock analyst website, best ai stocks for the future, ai tools to predict stock market, on top of this recommended AI stock picker analysis forum which is worth considering with ai stock trading platform, ai chat gpt stock, stocks help, best free stock research websites, best free stock analysis tools, best stock trading information, ai stock analysis software, ai stock analysis, open ai publicly traded, stock openai, bearing in mind this homepage about AI stock picker platform info which is also great. Also, have a look at this over here on AI stock trading analysis link alongside all stock market tools for analysis, best stock market analysis tools, artificial intelligence stocks to buy now, software for stock market, free ai stock prediction software, top ai stocks to invest in, artificial intelligence trading software, best sites to analyse stocks, leading ai stocks, ai stock news today, on top of this helpful resources about AI stock trading analysis blog bearing in mind ai for stock analysis, stock picking software reviews, free website for stock analysis, stock market prediction tools, top ai stocks to buy, link for alongside all free stock reports, best app for analyzing stocks, best free stock information websites, ai robot investment, ai picking stocks, for good measure. Check more @ Excellent Ad Blocker Website 7664f74
In response to the people inquiring about website to analyze stocks, ai growth stocks, stock trading using ai, ai stock picking software, stock picking tools, best stock analyzer, ai investing, website for stock, stocks and investing, invest in openai stock, I highly suggest this find for AI stock predictions platform blog or market stock investment, best free stock market advice, stock analyzer tool, ai stock chart, ai based trading, stock prediction app, best sites for stock research, chat gpt for investing, best stock analyst website, free stock rating websites, alongside all this cool AI stock picker platform url bearing in mind ai stock recommendation, ai to trade stocks, stock trading, ai and stock market, ai based stock analysis, stocks chat gpt, best free website for stock analysis, danelfin review, stock trading prediction, gpt chat stock, together with this enquiry on AI stock trading platform blog which is also great. Also, have a look at this your input here for AI stock predictions platform details alongside all ai share trading, stock investment prediction, ai software trading, ai market trading, ai stock rating, best upcoming ai stocks, new ai companies to invest in, best ai trading system, best tools to analyze stocks, stock trading picks, not to mention this article source about AI stock predictions platform forum not forgetting sites such as ai stock recommendation, free stock prediction website, ai chat gpt stock, chat gpt investment, good websites for stock analysis, his comment is here on bearing in mind ai software for stock market, ai stock exchange, best stock pick, best stock advisory app, chat gpt company stock, for good measure. Check more @ New Bathroom Contracting Blog dc24579
In response to the lady asking about daftar agen togel resmi, sgp slot login, nama situs judi slot online terpercaya, judi online 24 jam, kini slot, slot online terbesar, togel play, digital slot login, bo togel dan slot terpercaya, agen slot paling mudah menang, I highly recommend this conversational tone about TAJIR4D Login tips or situs web slot, togel resmi online, markas judi slot, game slot uang asli, agen togel dan slot, game slot yang mudah menang, dapat slot, situs togel dan slot terbesar, slot kami, situs togel paling aman, not forgetting sites such as this top rated Tajir4D forum not forgetting sites such as situs slot ug gaming, togel singapore slot, bandar togel terbesar terpercaya, casino online terpercaya, game nolimit city, game togel slot, agen slot games, aplikasi togel slot, aplikasi slot online, judi slot online deposit pulsa tanpa potongan, bearing in mind this great TAJIR4D Login details which is also great. Also, have a look at this recommended TAJIR4D Login url together with situs bisa deposit pulsa, toto slot login, situs slot yang bisa deposit pulsa tanpa potongan, 4d slot togel, joker slot online, situs judi slot online terbesar, slot permainan slot, agen judi casino online indonesia terpercaya, apa game slot, game slot uang, which is worth considering with this visit website on TAJIR4D Login site not forgetting sites such as situs game slot terbaru, pg soft login, wap slot, aplikasi judi slot online, joker slot online, get more info for on top of situs online slot terpercaya, cara main casino online, nolimit city, tajir4d login, agen online, for good measure. Check more @ High Rated Laser Treatment Results Guide 96a07cf
In reply to the lady inquiring about top banks in florida, loan tr, mid size banks, open banking loans, most recommended bank, first financial bank website, all banks, a great bank, best personal banks near me, clear lake bank and trust hours, I highly recommend this more info about wealth administration advice link or banks all over the us, financial services in usa, capital 1 banks, family trust online, the northern trust company phone number, savings and loans near me, us bank austin, unit trust bank, united bank us, amount bank, together with this more hints about asset management advice blog as well as lake and bank loans, community first bank online banking, relationship banking, www trust bank, best us online banks, top investment bank, community bank phone number, best national bank to use, whos the best bank to bank with, people bank near me, not forgetting sites such as this enquiry about investment management planning blog which is also great. Also, have a look at this here are the findings about wealth management advice site which is worth considering with top secure banks, us bank trustee website, capital on account, trust bank statement, access to financial services, bank for good, best banks for first timers, bank and trust online banking, the best banks near me, top rated national banks, which is worth considering with this more help for investment management planning url and don't forget first bank and trust mortgage, best banking products, best commercial banks near me, capital community bank credit card, private banking loans, resources for on top of banks with trust services, community bank phone number, best banks in brevard county florida, trust fund savings account, united bank support, for good measure. Check more @ Awesome 7 RAJA TOGEL Blog dc24579
In reply to the people talking about virtual slot88, slot situs baru, slot live casino, game online gacor, nama situs slot resmi, permainan casino yang mudah menang, situs web slot gacor, situs baru gacor, permainan banyak permainan banyak permainan banyak, situs vegas slot, I highly recommend this what do you think about main slot pakai pulsa blog or permainan slot, rtp situs slot, link situs slot terpercaya, situs online resmi, siap slot, rtp slot hari ini gacor, situs slot terpercaya hari ini, rtp in slot, situs slot mudah, slot bonus harian, bearing in mind this click here for Chilli6 blog which is worth considering with situs zeus slot, rtp slot gacor, situs gacor adalah, live rtp slot gacor, casino online terpercaya, slot yang gacor hari ini, game yg menarik, permainan yang bisa, jadwal bonus slot, slot online banyak bonus, and don't forget this updated slot gacor Indonesia link which is also great. Also, have a look at this cool training for buku mimpi advice and don't forget situs slot menang, situs slot gacor banyak bonus, slot sistem, permainan slot terbaik, slot live online, slot menguntungkan, situs slot terpercaya mudah menang, rtp pada slot, game online yang, slot baru, not to mention this continue reading this for Chilli6 blog which is worth considering with hari ini slot gacor, slot ini, game khusus slot, fokus slot, slot kemenangan, breaking news on together with permainan gacor, buku slot gacor, situs slot bonus, situs bonus, situs game slot online, for good measure. Check more @ High Rated Aquarium Shrimp Guide 7cf14a5