تقریر درس اصول شنبه 17 فروردین

بسم الله الرّحمن الرّحیم
بحث در بررسی اخبار تخییر بود ؛ مرحوم آخوند از این اخبار ، نفی مرجّحات را هم فهمیده .
بحث در روایت حسن بن جهم گذشت ؛ مناقشه مرحوم آقای خوئی به روایت حارث بن مغیرة هم پاسخ داده شد.
مناقشه دومی که به این روایت مطرح شده : معنای «موسع علیک» رجوع به اصول عملیه و طرح هر دو خبر متعارض است[1] تا اینکه امام را ملاقات کرده و با استعلام واقع از ایشان بفهمد کدام روایت صحیح است و باید به آن عمل کند. در اینصورت مدلول روایت حارث نظیر مدلول روایت «الناس في سعة ما لم يعلموا» است.
این مناقشه قطعا مردود است زیرا موارد تعارض اینگونه نیستند که همواره مجرای اصول مؤمّن باشند بلکه در مواردی از تعارض ، منجّزی وجود دارد (مثل عام فوقانی یا استصحاب) که مانع رجوع به اصل مؤمّن می شود.[2]
فلذا معنی ندارد که حضرت برای افاده معنای «طرح هر دو خبر» فرموده باشند در مقام عمل در وسعت هستی زیرا لفشان شامل تمام آن معنی نیست.
مناقشه سوم : این روایت بدون اینکه وظیفه عملی و فعلی مکلف را تعیین کند فقط بیان نموده که از ناحیه هر دو خبر متعارض در وسعت هستی و ورود متعارضین ، تضییقی ایجاد نمی¬کند. وظیفه فعلی را از سایر ادله می فهمیم : گاهی عام فوقانی ، گاهی احتیاط و گاهی برائت.
پس معنی روایت اینست که «موسّع علیک عدم العمل بهما».
این مناقشه بنظر تمام است.

[1] عدم کلفت در مقام عمل ، معنایی جز این ندارد.
[2] بحوث فی علم الأصول ج7 ص346.