نمایش نسخه قابل چاپ
سلام خدمت دوستان عزیز. مرحوم شیخ بعد از بیان دلیل مورد پذیرش خودشان در اصل اولی در عمل به ظنون به برخی از دیگر از وجوه اشاره کرده‌اند که از نظر ایشان ناتمام است. وجه چهارم را به همراه اشکالات مرحوم شیخ به طور کامل توضیح بفرمایید. لطفا عبارت را ترجمه نکنید.
(فرائد الاصول، جلد ۱، صفحه ۱۲۹ «و منها ان الامر فی المقام دائر بین وجوب تحصیل مطلق الاعتقاد ...» تا جلد ۱ صفحه ۱۳۰ «فهذا اشبه شیء بالاکل من القفا»)
• تقریر بیان مرحوم شیخ در وجه چهارم برای اصل اولی در عمل به امارات :
• نتیجه نهائی : انچه در ظنون معتبر است وجوب تحصیل اعتقاد قطعی به احکام شرعی است
• بیان این مساله : به این نحو است که با فرض بودن در زمان انفتاح ،وجوبی که در رابطه با عمل به ظنون همراه با استناد انها به شارع بر گردن مکلف میاید ،به دو صورت قابل تصور است .یکی اینکه این وجوب به مطلق اعتقاد ظنی تعلق گرفته باشد به این معنی که هر گونه ظنی را بندگان جواز داشته باشند (و بلکه بر انها واجب باشد )که با استناد ان به شارع به ان عمل کنند . حالت دوم به این صورت است که فقط به تحصیل اعتقاد قطعی مکلف و موظف باشند نه ظن مطلق .
• و چون در چنین رویاروئی یک طرف فقط وجوب تحصیل خصوص اعتقاد قطعی است و در طرف دیگر وجوب تحصیل مطلق اعتقاد به احکام اعم از انیکه قطعی باشد یا نباشد لذا مساله مصداقی از مساله دوران امر بین تعیین و تخییر میشود .که در ان به تعین تعیین حکم میشود یعنی وجوب تحصیل خصوص اعتقاد قطعی و علت این تعیین نیز قاعده اشتغال میباشد که برائت یقینی را استدعا دارد و این برائت یقینی فقط در ظرف تحصیل خصوص اعتقاد قطعی حاصل میشود نه ظرف تحصیل مطلق ظن .
• البته در همین مقام کسانی که قائل به عدم وجوب موافقت قطعیه و کفایت موافقت احتمالی میباشند میتوانند قائل به کفایت تعبد به مطلق الظنون بشوند چرا که مخالفت قطعیه ای حاصل نمیشود و همین کفایت میکند .
• اشکالاتی که مرحوم شیخ به این وجه میگیرند :
• اولا : این بحث که باید برای عمل به احکامی که شارع دارد انسان کسب اعتقاد کند مقدمه ای عقلی برای این مساله است.لذا مرجعی که در ان باید تصمیم بگیرد عقل است .از طرفی در فضائی که عقل حاکم است تردد و نامعلوم بودن موضوع حکم و به تبع ان خود حکم معنی ندارد .چرا که عقل یا چیزی را میفهمد یا نمیفهمد (و اصلا حالت بینابینی و اجمال بینی برای عقل معنا ندارد .) و بعد از دیدن موضوع خود ،عقل حکم خود را جزما و بدون تردید صادر میکند .
• اما نکته ای که باید توجه داشت این است که علی رغمیکه عقل در موضوع و حکم خود تردید نمیکند ولی حکم عقل میتواند از نظر افراد مختلف ، متفاوت باشد ولی باز هم در همین فضای اختلاف، حکمی به عقل در هر نگاه نسبت داده میشود یک حکم جزمی و بدون تردد است و گرنه از خود حاکم معنی پیدا نمیکند که دو حکم مختلف صادر بشود ولی ممکن است که یک حاکمی حکم یک حاکم دیگر را به نحو دیگر بپندارد .
• فلذا حکم مزبور یا به طور استقلالی و جزمی ، حکم به وجوب تحصیل اعتقاد مطلق است یا به طول استقلالی و جزمی حکم به وجوب تحصیل اعتقاد قطعی است .
• اشکال دوم این نظریه :
○ شیخ میفرمایند شما وقتی میتوانید از یک راه ساده ای حرمت تعبد به ظنون را اثبات کنید چرا بحث را بر سر قاعده اشتغالی میبرید که حرمت عمل به مطلق ظنون لازمه ی ان هست و رتبه استناد به ان متاخر از رتبه استناد به ادله ی دیگری است که به راحتی حرمت تعبد به ظنون مطلق را بیان میکند .
شیخ دلیلی را که به راحتی میتوان حرمت تعبد به ظنون مطلق را به وسیله ان اثبات کرد طرح اصول یا قواعدی میداند که شارع مقدس عمل به انها را مادامیکه خلافش کشف نشده باشد واجب کرده است .
وجه چهارم:
تقریر: این وجه از باب قاعده دوران بین تعیین و تخییر یا همان محتمل التعیین است که ذیل قاعده اشتغال مطرح میشود. به این بیان که احکام شرعی اجمالا ثابت شدند و امتثال آنها لازم است. مقدمه امتثال هم علم و معرفت است. اکنون دو فرض پیش روی ماست:
1. اینکه مکلف مخیر باشد بین تحصیل یقین یا ظن
2. اینکه تحصیل یقین متعین برای مکلف باشد
بنابراین از آنجایی که یقین به اشتغال ذمه توسط حکم شرعی داریم، برای فراغ ذمه، باید برائت یقینی تحصیل کنیم. در صورت اخذ وجه اول، برائت احتمالی حاصل میشود بخلاف وجه دوم. فیحکم العقل بالاخذ به حکم دوم.
- اشکال 1:
حکم به وجوب تحصیل اعتقاد، یک حکم عقلی است. از طرفی معقول نیست هیچ حاکمی در حکم و موضوع حکمش تردید کند. گرچه این برای دیگران تصویر دارد. مثلا اگر شارع حکمی بکند، خودش هیچ تردیدی در حکم و موضوع ندارد ولی ممکن است مکلفین تردید بکنند. اما وقتی عقل خودش حکمی میکند، در حکم و موضوع تردید ندارد.
بله اختلاف در حکم عقل ممکن است رخ بدهد. مثلا شیخ مدعی است عقل حکم به حرمت تعبد به ظن میکند اما ممکن است برخی بگویند عقل حکم به جواز تعبد به ظنون میکند اما هریک به صورت قطعی این حکم را ادعا میکنند.
نکته قابل ملاحظه اینکه، شک در موضوع حکم شرعی، از طرفی شبهه مصداقیه در حکم عقلی هم میشود.
- اشکال 2:
عمل به ظن حرام است یقینا لذا شک در حرمت آن نداریم تا از باب قاعده اشتغال، به حکم حرمت برسیم.
سوال: از چه باب عمل به ظن حرام است؟ علی القاعده مرحوم شیخ، باید با تمسک به همان ادله ی اربعه سابق، حکم به حرمت بکند ولی در کمال تعجب، ایشان تمسک به مخالفت آن با اصول و قواعد، حکم به حرمت میکند. میفرماید: محل بحث ما جایی است که اصل یا قاعده ای در خلاف باشد و به خاطر آن عمل به ظن حرام باشد.
اشکال: مبنای مرحوم شیخ که تا اینجا روی آن تکیه داشت، حرمت استناد مظنون به شارع به جهت حرمت تشریع بود. از طرفی تشریع، در همه موارد عمل به ظن وجود دارد اعم از اینکه اصلی در مقام باشد یا نباشد. ضمن اینکه عنوان بحث و محل کلام از ابتدا اعم بود. لذا حواشی به این کلام شیخ اشکال گرفته اند:
قلائد: «أقول: لا يخفى ما فيه؛ فالأولى أن يقال في مقام ردّ الخصم: إنّ حرمة العمل بالظنّ ثابتة بالأدلّة الأربعة السابقة، فلا يحتاج إلى مخالفته؛ لقاعدة الاشتغال على الوجه المقرّر في المتن.»
بحر الفوائد: «يخفى عليك أنّ الحكم بانحصار محلّ الكلام فيما إذا كان العمل بالظّن على خلاف الأصول لا يخلو عن تأمّل، لأنّ ذلك لم يؤخذ في عنوان المسألة و لا في دليله بل ملاحظة كلمات الأستاذ العلّامة و القوم يوجب حصول القطع بأعميّة النّزاع، و أولى منه بالتّأمل و الإشكال تعليل عدم جواز العمل بالظّن بمخالفته الأصل المتيقّن الاعتبار و كون التّمسّك بقاعدة الاشتغال في إثبات عدم جواز العمل بالظن مع التّمكن من تحصيل العلم أشبه شيء بالأكل من القفا،»
آیا میتوان توجیهی برای این عبارت بیان کرد؟
- - توجیه مرحوم اعتمادی، خوانساری، شیرازی، حکیم: این حواشی، کلام مرحوم شیخ را به عمل به ظنون احتیاطا یا اشتهائا بدون اسناد به شارع بازگردانده اند. با این تقریر، اشکال قلائد و بحر وارد میشود مضافا بر اینکه هیچگونه تناسبی با کلام شیخ ندارد.
- - میتوان گفت: ما همواره یک اصل عملی یا یک قاعده اولی در مقام داریم. این اصل عملی گاهی با ظن مطابقت دارد و گاهی مطابقت ندارد. اگر اصل عملی مطابقت داشته باشد، آنگاه عمل به ظن هم جایز است. مثلا اصل در مقام برائت است و از طرفی ظن به برائت هم داریم. اما گاهی ظن بخلاف اصل در مقام است، آنگاه نمیتوان به آن ظن متعبد شد. این تفصیل گرچه در مباحث سابق نیز وارد است ولی شیخ به جهت وضوحش، آنرا مطرح نکرده بود.
البته میتوان اشکال به این تقریر وارد کرد که در فرض مذکور، عمل به مظنون، رخ میدهد ولی تعبد به ظن خیر زیرا مکلف در حقیقت متعبد به اصل موجود در مقام است و اگر هم بخواهد عملش را مستند به ظن بنماید، باز همان محذور تشریع حاصل میشود.- - شاید بتوان گفت مراد مرحوم شیخ از اصول و قواعد همان اصلی است که در ابتدای بحث تاسیس کرد یعنی حرمت عمل به ظنون. لذا تا جایی که ترخیص از ناحیه شارع نرسد (محل بحث) حرمت عمل به ظنون قطعی است.
- توجیه مرحوم آشتیانی: ظاهرا همان توجیه محقق حیدری است که آنرا نفهمیدم.:(8):
آخرین وجه در بیان اصل در عمل به ظنون:
نکته : هر مکلفی علم اجمالی دارد که تکالیفی بر عهده ی اوست پس بر هر مکلفی واجب است که نسبت به احکامی که مکلف به آنهاست معرفت حاصل کند.
آیا لازم است این معرفت مکلف به طور یقینی باشد یا صرف اعتقاد به احکام کفایت می کند ولو ظنی باشد ؟» امر دائر است بین شناخت قطعی فقط یا اعم از قطعی وظنی به عبارت دیگر ایا مکلف معینا باید اعتقاد یقینی کسب کند یا مخیر است بین اعتقاد یقینی وظنی ؟ واین از موارد دوران امر بین تعیین وتخییر است .
در دوران امر بین تعیین وتخییر حکم وجوب احتیاط است که مواقفت قطعیه باشد که در مقام بحث ، موافقت قطعیه تحصیل اعتقاد یقینی است چون اشتغال یقینی داریم باید فراغت یقینی را نیز حاصل کنیم . [احتیاط به این است که تعیینی را بگیری چرا که وقتی تعیینی را گرفتی در واقع هر دو نظر را امتثال کرده ای ]
استدلال این قول »
ص : مورد از موارد دوران امر بین تعیین و تخییر است
ک : در دروان امر بین تعیین و تخییر حکم احتیاط است
ن : در ما نحن فیه باید احتیاط کنیم .
مرحوم شیخ به این وجه دو اشکال می کنند :
اشکال اول مرحوم شیخ : مرحوم شیخ صغری را می زنند :
مورد از موارد دوران امر بین تعیین و تخییر نیست » دلیل :
اولا» وجوب شناخت احکام از باب مقدمیت برای امتثال احکام است پس می گوییم : شناخت لازم است تا امتثال صورت بگیرد . این وجوب شناخت از باب مقدمیت را عقل درک می کند و به آن حکم می کند پس حاکم عقل است.
ثانیا» در موضوع حکم عقل تردید واجمال راه نداردزیر منجر به تردد در حکم می شود وحال آنکه هیچ حاکمی در حکم دادن خود تردیدی ندارد.
اشکال دوم مرحوم شیخ : لو فرض که دوران معنا داشته باشد ، مقامی مقدم بر این مقام هست که به آن رجوع می کنیم.
توضیح : عمل به ظن دو صورت کلی دارد :
1. همراه استناد و تعبد به شارع :مسلما حرام است و محل بحث ما نیست مطلقا ( چه باعث طرح اصل و دلیل شود یا نشود )
2. بدون استناد و تعبد به شارع :
الف.عمل به ظن مخالفت با دلیل یا اصلی نمی کند : حکمش این است که : عمل به این ظن مسلما جائز است چون نه استناد داریم و نه مخالفت با اصل و دلیل کرده است ( طرح دلیل رخ نداده است ) .
ب. علم به ظن مخالفت با دلیل یا اصلی می کند به این دلیل که : طرح اصل و دلیل رخ داده است و طرح اصل و دلیل معتبر جائز نیست . به این قائل می گوییم که در این مورد چرا علم به ظن را حرام می دانی؟ می گویند : اولا : شناخت واجب است چون می دانیم تکالیفی داریم . ثانیا : نمی دانیم مطلق شناخت یا خصوص اعتقاد قطعی لازم است . ثالثا : اگر اعتقاد ظنی را تحصیل کنی مخالف با قاعده اشتغال است. رابعا : عمل به ظن حرام است .
رد شیخ :
چرا لقمه را دور گردن می چرخانید ، وقتی مقدم بر این بحث ها این را داریم که لازمه ی عمل به این ظن این است که دلیل یا اصلی را طرح کنیم .مرحوم شیخ می فرمایند: نیاز نداریم در رد عمل به ظن ، بگوییم که علم به ظن مخالفت با قاعده اشتغال می کند.
---نقل قول:
نوشته اصلی توسط سیداحسان حسینی
این توجیهی که از کلام محقق حیدری فهمیده شد همراه با اشکالات آن
شاید بتوان اینگونه مطلب را تقریر کرد:
مستشکل، همواره امر را دائر بین تخییر و تعیین میبیند. اگر مرحوم شیخ با استفاده از حرمت تعبد به ظن بالادلة الاربعة به این مستشکل پاسخ دهد، ممکن است بگوید من قائل به تشریع بودن «التعبد بما لایعلم التعبد به من الشارع» نیستم. لذا اشکال شیخ مبنایی خواهد بود. اما مرحوم شیخ بدون درنظر گرفتن جهت تشریع، با توجه به جهت مخالفت ظن با اصول و قواعد، با این اشکال پاسخ میدهد به گونه ای که این بیان اطلاق کلام مستشکل را دچار خدشه میکند. بنابراین حتی با عبور از حرمت تشریع، چنین نیست که همواره امر دائر بین تعیین و تخییر باشد.
اما میتوان اشکالاتی به این تقریر وارد کرد: اولا اینکه شیخ میگوید، محل کلام مورد مخالفت ظن با اصول و قواعد میباشد، محل اشکال است. ثانیا، با این پاسخ مرحوم شیخ، اشکال در جایی که اصلی در مقابل نباشد وارد میشود لذا پاسخ ایشان جامع نیست.
بسم الله الرّحمن الرّحیم
با عرض سلام و تحیّت به محضر شریف جناب استاد اسکندری
و دوستان گرامی؛
در تبیین وجه مذکور در صفحه 129 و 130 کتاب، مطالب ذیل قابل ذکر به نظر می رسند:
با وجود علم اجمالی به تکالیف و احکام شرعیّه، وجوب تحصیل اعتقاد به این احکام به عنوان مقدّمه امتثال عقلاً احراز میگردد. امّا نسبت به این که آیا مکلّف به (واجب)، تحصیل مطلق اعتقاد به احکام است (اعمّ از قطعی و ظنّی) یا تحصیل خصوص اعتقاد قطعی، شک وجود دارد و با این وصف -شک در مکلّف به و دوران امر بین تعیین و تخییر- قائل به وجه اخیر، بنا بر مبنای مختار، معتقد است که در این مورد، به اقتضاء «الاشتغال الیقینی یستدعی الفراغ الیقینی»، لازم است که در دوران امر بین تعیین (خصوص اعتقاد قطعی) و تخییر (مطلق الاعتقاد)، جانب تعیین را اختیار نمود تا اینکه برائت یقینی حاصل شود.
بر این اساس آن چه متعیّن است، تحصیل خصوص اعتقاد قطعی بوده و لذا حرمت عمل به ظن، بنا بر لزوم مخالفت احتمالیّه، از چنین طریقی استنباط می شود.
مرحوم شیخ (ره) در اشکال به این وجه، نکاتی را متذکّر می شوند:
اوّلاً) با نظر به این که امتثال احکام متوقّف بر تحصیل اعتقاد به آن است، حاکم به وجوب تحصیل اعتقاد، عقل است. از سوی دیگر، با در نظر گرفتن رابطه ی بین موضوع و حکم، حکم عقل با فرض تردّد در موضوع، وجهی نخواهد داشت -لأنّ التردّد فی الموضوع یستلزم التردّد فی الحکم و هو لا یتصوّر من نفس الحاکم- لذا حکم عقل به وجوب، با وجود تردّد در موضوع، معقول نبوده و بدین ترتیب اساساً تصویر دوران امر بین تعیین و تخییر در فرض مسأله که حاکم برآن عقل است، وجیه نخواهد بود.
ثانیاً) بنا بر استدلال شیخ، عمل به ظن [ازآن جهت که تعبّد و تشریع باشد، به استناد ادلّه اربعه قطعاً حرام خواهد بود و] بر فرض عدم تعبّد، در مواردی که مخالف با اصول و قواعد باشد -به گونه ای که مخالفت با حکم شارع در این موارد بر عمل به ظن صادق باشد- چنین مخالفتی، قطعی – و نه احتمالی- خواهد بود و لذا در مقایسه با دیدگاه اخیر می توان گفت: حتی بر فرض که مسأله مورد بحث از موارد دوران امر بین تعیین و تخییر باشد و بنا بر لزوم فراغ یقینی از اشتغال یقینی، لزوم اختیار جانب تعیین (تحصیل خصوص اعتقاد قطعی) پذیرفته و ردّ جواز عمل به ظن بنا بر لزوم مخالفت احتمالیّه طبق دیدگاه اخیر استنتاج شود، أبعد و أصعب بودن چنین طریقی برای اثبات مطلوب، در مقایسه با طریق مختار شیخ، اشکال دیگری است بر دیدگاه اخیر وارد به نظر می رسد.
باسمه تعالی
یکی از اقوال در مسئله این است که مکلف همواره دوران بین «اخذ به ظن یا اخذ به قطع» و «اخذ به قطع» دارد. لذا برای آن که یقین به برائت ذمه پیدا کند، باید اخذ به قطع کند.
شیخ دو اشکال به این قول مطرح می فرماید:
اشکال اول: حصول چنین دورانی برای مکلف محال است. زیرا این که بخواهد اخذ به قطع یا اخذ به ظن بکند، از احکام عقل است و حاکم هیچ گاه در موضوع حکم خود شک نمی کند. در این جا نیز عقل نمی تواند در این که اخذ به ظن عقلاً بر او واجب است یا اخذ به قطع، شک کند.
اشکال دوم: از این که قائل، چنین دورانی را همیشگی می داند روشن می شود که تشریع در دیدگاه وی «إدخال ما عُلم أو ظنّ أنه لیس في الدین في الدین» یا چیزی شبیه این است. شیخ روی این مبنای قائل خدشه نمی کند و لذا به قائل اشکال نمی کند که «این دوران، هیچ گاه برقرار نیست، زیرا همواره عمل به ظن تشریع و حرام است». بلکه بر اساس همین مبنا به قائل جواب می دهد که: در مواردی که اصلی مخالف با ظن وجود دارد، قطعاً عمل به آن ظن حرام است. پس برای اثبات این که نباید اخذ به ظن کرد، همین که اصلی مخالف آن باشد کافی است و نیازی به این بیان که «در اینجا دوران هست و برای یقین به برائت، باید اخذ به قطع بکنیم» نیست.
In reply to the person asking about platelet rich plasma therapy face rejuvenation, red light therapy skin products, skin therapy aesthetics, co2 face laser, vampire breast lift florida, med spa skin treatments, plasma facial, best rejuvenating facial treatment, non invasive treatments for facial rejuvenation, plasma facial rejuvenation, I highly recommend this additional info about laser for face treatment forum or non surgical lift, laser spa treatment, med spa vitamin injections, body and face contouring, treatment vampire facial, facial for body, derma facial treatment, advatx laser, red light therapy for fat, non surgical thread lift, not forgetting sites such as this new melasma treatment Sarasota blog which is worth considering with matrix prp, facial sarasota, aesthetics reviews, df facial, laser light therapy for face, lip fillers in florida, derma peel treatment, the vampire treatment, facial rejuvenation therapy, best dermal fillers, and don't forget this basics for laser treatment Sarasota url which is also great. Also, have a look at this inquiry about laser medspa Sarasota site and don't forget aesthetics med spa, the vampire treatment, skin rejuvenation, environ facial, best non surgical facial skin tightening, best skin fillers, priapus shot, non surgical skin tightening, botox and facial fillers, enhancement injections, on top of this great Best laser treatment Sarasota details alongside all best non surgical lip filler, face tightening facial, florida face lift, fibroblast wrinkles, top skin treatments, their explanation on bearing in mind best treatment for skin tightening on face, dermal filler lip injections, best med spa services, facial rejuvenation fl, laser procedures, for good measure. Check more @ Excellent Best Laser Treatment Sarasota Tips 67cdc24
For the people inquiring about about stock trading, best stock market software, about stocks and investing, ai and the stock market, best ai stocks, best stock research platform, best artificial intelligence trading software, ai chart analysis, about stock investment, best platform for stock analysis, I highly suggest this the advantage about AI stock investing platform forum or ai forecast stock, shares in artificial intelligence, use ai to predict stock price, technical stock, best analysis for stock market, best ai stocks in us, best free stock information websites, shares in open ai, best free stock trading bot, ai companies stock market, which is worth considering with this your input here about AI stock picker analysis forum together with best stock research tools free, open ai on stock market, ai for stocks, free stock research websites, buy chat gpt stock, ai on stock market, best upcoming ai stocks, ai stock technical analysis, ai companies to buy stock in, best stock market analysis, together with this check this out for AI stock picker platform forum which is also great. Also, have a look at this top rated AI stock picker analysis site not forgetting sites such as free investment research tools, best share analysis site, stock forecast app, artificial intelligence and stock trading, ai stock trading companies, ai robot investment, best way to analyze stocks, ai stock companies, best websites for the stock market, best stock analysis sites, not forgetting sites such as this new AI stock picker analysis details alongside all stock market analysis platform, stock trading analysis software, ai driven stock trading, stock invest website, chat gpt investing, your input here for which is worth considering with artificial intelligence shares, best stock info websites, using ai for stock trading, stocks for ai companies, trading market analysis, for good measure. Check more @ Best Ad Blocker Info 581c675
For the lady inquiring about slot togel terpercaya, situs terbaik judi slot, permainan slot, link togel terbaik, link situs judi slot online terbaik, situs judi online slot, situs judi slot online singapore, permainan ini, situs togel aman terpercaya, web slot terpercaya, I highly recommend this i loved this about DVL TOTO details or link slot online terbaru, www situs judi slot com, link alternatif terbaru, casino togel, mesin slot online, link judi togel, permainan slot yang gampang menang, situs slot link alternatif, slot indonesia, agen slot online terbaik, on top of this learn more here on DVLTOTO details not to mention permainan slot yang mudah menang, slot online slot, game judi, slot ikan online, slot online terbaik dan terpercaya, link slot dan togel, link slot, game slot live, beberapa permainan, permainan spadegaming, bearing in mind this best DVL TOTO info which is also great. Also, have a look at this our site on DVLTOTO blog not forgetting sites such as game slot online terbaik indonesia, judi online indonesia, slot yang mudah menang, permainan live casino, situs togel onlen, game slot pg soft, bandar darat togel terpercaya, situs togel slot 4d, situs judi slot, permainan yang lain, bearing in mind this here are the findings about DVLTOTO tips as well as situs judi terbesar dan terpercaya, agen online terpercaya, situs togel terpercaya indonesia, nama situs judi slot online, slot bandar judi, additional reading about alongside all kami slot link alternatif, situs judi slot terbaik di dunia, game slot terbaik dan terpercaya, pg soft terbaru, togel terpercaya indonesia, for good measure. Check more @ Great AI Stock Investing Analysis Website cf14a58