گزارش دومین نشست عصرانه علمی (واکاوی روایات کثره الطروقه/ علی علیزاده)

بسم الله الرحمن الرحیم
دومین جلسه از سلسله جلسات هفتگی «عصرانه علمی» روز دوشنبه سوم دی‌ماه در سالن کنفرانس مدرسه امام کاظم (علیه السلام) برگزار گردید. «عصرانه علمی» عنوان نشست‌هایی صمیمانه است که برای ایجاد فضای استماع سخنان و اتباع از بهترین آنها، تلاش برای احیای سنت مباحثات جمعی حوزوی و در پاسخ به نیاز جدی به گفت‌وگو در مورد مسائل فقهی و اصولی، تأسیس شده است. بنا بر آن است که در این نشست‌های هفتگی، ایده‌های پژوهشی فضلای مدرسه تخصصی فقه امام کاظم (علیه السلام)، در محیطی عالمانه با حضور اساتید متخصص و طلاب دغدغه‌مند مورد بررسی و نقد قرار گیرد.
موضوع این نشست «بررسی حجیت روایات مشتمل بر ترغیب به کثرۀ الطروقۀ در اثبات استحباب تعدد زوجات» بود که در آن فاضل گرامی، جناب آقای «علی علیزاده» دیدگاه خود را درباره دلالت روایات مشتمل بر ترغیب به «کثرت الطروقه» از جوانب مختلف بیان کرد. ایشان نخست به بررسی سندی روایات و سپس به بررسی دلالی پرداخت و بحث دلالی روایت خود را در سه مقام پیگیری کرد. ایشان در مقام اول به بررسی معنایی تعبیر «کثرۀ الطروقۀ» پرداخت. با فحص لغوی در مورد لفظ «طروقه»، معلوم شد که دو احتمال معنایی «زوجه یا جماع» در مورد آن مطرح است. سپس با جمع‌آوری نظرات علما و بررسی آنها روشن شد که هیچ یک از معانی، مورد طرد یا استقبال معظم ایشان قرار نگرفته است و در نتیجه نمی‌توان از نظرات ایشان در تقویت یکی از احتمالات بهره برد. در نهایت با عنایت به شواهد روایی و غیر روایی (اعم از نکات لغوی و قواعد کلام عرب، شواهد تاریخی و شواهد عینی و خارجی) معنای «زوجه»، معنای مُستظهَر از روایات دانسته شد. در مقام دوم به بررسی دلالت روایات بر استحباب پرداخته و بر اساس دو بیان، دلالت روایات بر استحباب تقریر گردید. اما در مقام سوم و پایانی ارائه‌کننده به بررسی نفسی یا غیری بودن این استحباب پرداخت و احتمال استحباب غیری را بلا رادع دانست که در نتیجه به نظر حجت الاسلام علیزاده، این روایات در اثبات استحباب نفسی قابل استفاده نخواهند بود.
پس از ارائه متین جناب آقای علیزاده نوبت به نقد و نظر طلاب رسید و از نکات قابل توجه، انجام پژوهشی موازی از سوی حجت الاسلام و المسلمین شهریاری بود که از قضا، در دلالت روایات نظر متفاوتی داشته و به نقد دیدگاه ارائه‌کننده پرداخت. سایر طلاب و فضلای مدرسه از جمله حجج اسلام بحرانی، ادیب، جاودان فرد و قاسمی نقد خود را نسبت به دیدگاه نویسنده مقاله مطرح کردند. پس از آن اساتید معظم حضرت استاد جواهری (زید عزه) و حضرت استاد سادات (زید عزه) نظرات خود را درباره شیوه استظهار از روایات و بحث نفسی یا غیری بودن استحباب ارائه فرمودند که تفصیل آنها (إن شاء الله) در گزارش تفصیلی نشست در آینده منتشر خواهد شد.
در پایان، اساتید محترم از زحمات جناب آقای علیزاده تقدیر و تشکر نمودند. همچنین با نظرسنجی از حاضرین در جلسه و با لحاظ معیارهای نقد صحیح، ناقد برتر انتخاب شد و فاضل گرامی جناب آقای جاودان‌فرد توسط انتخاب حضار، شایسته دریافت هدیه «ناقد برتر» دانسته شد.