سید محسن منافی
2019/04/29, 08:19
ب. اگر قائل به وجوب ترجیح نشویم، ترجیح مرجوح بر راجح لازم می آید که قبیح بلکه ممتنع است.
مرحوم آخوند دو اشکال می کنند:
1- باید شارع مزیتی که در یک طرف است، را مقرّب به واقع بداند. ولی اگر این گونه نباشد، خودِ ترجیح دادن به چنین مزیتی، ترجیح بلا مرجّح است.
2- ترجیح بلا مرجح و ترجیح مرجوح، اگر داعی عقلائی نداشته باشد، قبیح است ولی امتناعی ندارد؛ زیرا تحقق ممکن بدون علت لازم نمی آید؛ زیرا خودِ اراده ی مختار، علت است.بلکه ترجّح بلا مرجّح(وجود ممکن بدون علت) امتناع دارد. ترجیح مرجوح هم از حکیم ممتنع الوقوع است.
بقیه ی وجوه را هم آخوند نمی آورند.
مرحوم شیخ وجه دیگری از سید مجاهد نقل می کند : اگر ترجیح واجب نباشد، اختلال نظام فقه و اجتهاد لازم می آید؛ زیرا لازمه اش قول تخییر است که باید بین هر ظاهر و نص متعارضی (مانند عام و خاص و مطلق و مقیّد) قائل به تخییر شد.
مرحوم شیخ به این وجه اشکال کرده است: این چنین تعارض هایی از محل بحث خارج است؛ زیرا محل نزاع در غیر موارد جمع عرفی است.
تا به این جا بیان کلام مرحوم آخوند بود. حالا به بررسی کلام ایشان می پردازیم.
مرحوم آخوند دو اشکال می کنند:
1- باید شارع مزیتی که در یک طرف است، را مقرّب به واقع بداند. ولی اگر این گونه نباشد، خودِ ترجیح دادن به چنین مزیتی، ترجیح بلا مرجّح است.
2- ترجیح بلا مرجح و ترجیح مرجوح، اگر داعی عقلائی نداشته باشد، قبیح است ولی امتناعی ندارد؛ زیرا تحقق ممکن بدون علت لازم نمی آید؛ زیرا خودِ اراده ی مختار، علت است.بلکه ترجّح بلا مرجّح(وجود ممکن بدون علت) امتناع دارد. ترجیح مرجوح هم از حکیم ممتنع الوقوع است.
بقیه ی وجوه را هم آخوند نمی آورند.
مرحوم شیخ وجه دیگری از سید مجاهد نقل می کند : اگر ترجیح واجب نباشد، اختلال نظام فقه و اجتهاد لازم می آید؛ زیرا لازمه اش قول تخییر است که باید بین هر ظاهر و نص متعارضی (مانند عام و خاص و مطلق و مقیّد) قائل به تخییر شد.
مرحوم شیخ به این وجه اشکال کرده است: این چنین تعارض هایی از محل بحث خارج است؛ زیرا محل نزاع در غیر موارد جمع عرفی است.
تا به این جا بیان کلام مرحوم آخوند بود. حالا به بررسی کلام ایشان می پردازیم.