علیرضا عسکری
2019/03/24, 13:24
بسم الله الرحمن الرحیم
دوشنبه 6 اسفند - استاد قائنی-اصل ثانوی شهید صدر
مرحوم شیخ شمول اخبار تخییر در حق مجتهد را پذیرفته اند ولی نسبت به مقلد را قبول ندارد. مرحوم آخوند در حاشیه بر رسائل به مرحوم شیخ اشکال میکنند که اختصاصی وجود ندارد.
ایشان میفرمایند اخبار تخییر در حق کسی است که نسبت به مساله اش ، دو خبر متعارض رسیده باشد و اختصاصی به مجتهد ندارد.حتی خود مرحوم شیخ در شبهات حکمیه بحث استصحاب قبول دارند که اخبار اختصاصی به مجتهد ندارد.
ادامه مبحث اصل ثانوی در کلام شهید صدر
گاهی دو خبر متعارض ، هردو حکم الزامی هستند و گاهی یکی الزامی و یکی ترخیصی که در هرکدام صوری متصور است.
فرض اول )زمانی که یکی الزامی و دیگری ترخیصی باشد
صورت اول : زمانی که اماره دال بر حکم الزامی محتمل التعیین باشد.
در این صورت اگر فقیه به آن اخذ کند ، بر او حجت بوده و فتوای به آن نیز جایز می باشد.امااگر به آن اخذ نکند ، اصل برائت نسبت به حجیت تعیینیه خبر محتمل التعین الزامی جاری میشود.
اشکال : این برائت با برائت از وجوب تخییری معارض است و برائت نسبت به حجیت تخییریه جاری میشود و نسبت به حجیت تعیینیه قابل جریان نیست.زیرا قطعا یکی بر مکلف حجت خواهد بود و آن همان محتمل التعیین خواهد بود.
جواب : ملاک اجرای اصل برائت وجود کلفت زائده است که در حجیت تخییریه ای که یک شق آن همان خبر الزامی محتمل التعیین است، نبوده و در حجیت تعیینیه خبر الزامی محتمل التعیین وجود دارد ولذا نسبت به حجیت تعیینیه برائت جاری میشود.
بیان مطلب : اگر فقیه به هیچکدام اخذ نکند ، که واقع بر او منجز بوده و لذا باید الزامی را انجام دهد و این الزامی هم در تعیین است و هم در تخییر اما اگر به ترخیص اخذ کرد ، حجیت تخییریه است و کلفتی فی البین نیست اما اگر بخواهد حجیت تعیینیه الزامی باشد ، کلفت وجود دارد ولذا برائت جاری میشود.
البته شایان ذکر است که مراد در اینجا کلفت زائده نسبت به حجیت تخییریه و تعیینیه است وگرنه اصل کلفت عدم تساقط و لزوم اخذ به یکی، که در هردو نوع حجیت وجود دارد.
پس در اینجا نتیجه تخییر است و به نر ما نیز حرف مرحوم شهید صدر تا اینجا صحیح است.
دوشنبه 6 اسفند - استاد قائنی-اصل ثانوی شهید صدر
مرحوم شیخ شمول اخبار تخییر در حق مجتهد را پذیرفته اند ولی نسبت به مقلد را قبول ندارد. مرحوم آخوند در حاشیه بر رسائل به مرحوم شیخ اشکال میکنند که اختصاصی وجود ندارد.
ایشان میفرمایند اخبار تخییر در حق کسی است که نسبت به مساله اش ، دو خبر متعارض رسیده باشد و اختصاصی به مجتهد ندارد.حتی خود مرحوم شیخ در شبهات حکمیه بحث استصحاب قبول دارند که اخبار اختصاصی به مجتهد ندارد.
ادامه مبحث اصل ثانوی در کلام شهید صدر
گاهی دو خبر متعارض ، هردو حکم الزامی هستند و گاهی یکی الزامی و یکی ترخیصی که در هرکدام صوری متصور است.
فرض اول )زمانی که یکی الزامی و دیگری ترخیصی باشد
صورت اول : زمانی که اماره دال بر حکم الزامی محتمل التعیین باشد.
در این صورت اگر فقیه به آن اخذ کند ، بر او حجت بوده و فتوای به آن نیز جایز می باشد.امااگر به آن اخذ نکند ، اصل برائت نسبت به حجیت تعیینیه خبر محتمل التعین الزامی جاری میشود.
اشکال : این برائت با برائت از وجوب تخییری معارض است و برائت نسبت به حجیت تخییریه جاری میشود و نسبت به حجیت تعیینیه قابل جریان نیست.زیرا قطعا یکی بر مکلف حجت خواهد بود و آن همان محتمل التعیین خواهد بود.
جواب : ملاک اجرای اصل برائت وجود کلفت زائده است که در حجیت تخییریه ای که یک شق آن همان خبر الزامی محتمل التعیین است، نبوده و در حجیت تعیینیه خبر الزامی محتمل التعیین وجود دارد ولذا نسبت به حجیت تعیینیه برائت جاری میشود.
بیان مطلب : اگر فقیه به هیچکدام اخذ نکند ، که واقع بر او منجز بوده و لذا باید الزامی را انجام دهد و این الزامی هم در تعیین است و هم در تخییر اما اگر به ترخیص اخذ کرد ، حجیت تخییریه است و کلفتی فی البین نیست اما اگر بخواهد حجیت تعیینیه الزامی باشد ، کلفت وجود دارد ولذا برائت جاری میشود.
البته شایان ذکر است که مراد در اینجا کلفت زائده نسبت به حجیت تخییریه و تعیینیه است وگرنه اصل کلفت عدم تساقط و لزوم اخذ به یکی، که در هردو نوع حجیت وجود دارد.
پس در اینجا نتیجه تخییر است و به نر ما نیز حرف مرحوم شهید صدر تا اینجا صحیح است.