محمد اشعری
2019/03/09, 21:43
بحث در این بود که اگر کسی شب را در منا بیتوته کرد ملزم به این است که تا طلوع فجر در منا بماند و بین الطلوعین هم در وادی محسر بماند یا نه، همانطور که اصل رفتن به منا در شب عرفه مستحب است در بقا هم جایز است قبل از طلوع فجر خارج شود؟ نهایت استحباب ماندن یا کراهت خروج است.
قسمت اول: خروج از وادی محسر قبل از طلوع فجر
شیخ طوسی و ابن براج قائل به حرمت خروج و مشهور قائل به کراهت هستند.
مدرک شیخ طوسی روایت لاتجوز وادی محسر حتی... بود
گفته شد روایت ظهور در حرمت دارد آیا باید به این ظاهر اخذ کرد یا باید حمل بر کراهت کرد؟
مرحوم مقدس اردبیلی وجوهی ذکر کردند:
روایت اسحاق بن عمار
من السنه ان لایخرج الامام من المنی الی العرفه حتی تطلع الشمس
این روایت از با نقلی که در کافی است مشکل دارد.
مرحوم شیخ طوسی این روایت را نقل میکند باسناده عن حسین بن سعید عن فضاله عن ابان عن اسحاق بن عمار عن ابی عبد الله علیه السلام. این سند صحیح است.
هرچند در اسحاق بن عمار شیخ طوسی بحث کرده اند که فطحی است ولی باقی محققین گفته اند که ایشان اشتباه کرده و اسحاق ربطی به خاندان عمار ساباطی که فطحی هست ندارد و اثنی عشری است.
روایت هشام بن سالم
امام صادق علیه السلام: ...قبل طلوع الشمس لاباس به
انی روایت تصریح به ترخیص به خروج قبل از طلوع شمس دارد در وقابل روابت دیگر که ظاهر در حرمت بود.
اشکالی در بعض کلمات آمده:
در مقام ما دلیل بر منع خروج از وادی محسر نداریم
لایجوز چه کسی نباید تجاوز کند. نباید از وادی محسر عبور کند در چه روزی نباید عبور کند.
در حج چند جا این بحث مبتلابه حجاج است یکی این مورد و دیگری در روز عید که حجاج از مشعر به سمت منا برای رمی جمرات می خواهند بروند از وادی محسر عبور می کنند
معلوم نیست این روایت کدام را بیان میکند
نسبت به برخی احتمالات این اشکال جواب دارد:
مثلا اینکه معلوم نیست که در مورد محرم است یا نه؟ این روایت نسبت به جایی است که این عمل مبتلی به مکلف باشد چون در باب حج تنها در دو مورد متعارف عامه ناس هست که در هر دو مورد هم مکلفین محرم هستند.
اما این اشکال که این روایت ناظر به عبور از وادی محسر در روز نهم است یا روز دهم وارد است. و منجر به اجمال روایت می شود.
جواب:
این تعبیر در روایت که گفته شده قبل از طلوع شمس از وادی محسر نگذرید قرینه بر آن است که منظور روز نهم است اما این تعبیر در روز دهم معنا ندارد چون وادی محسر چسبیده به منا است کسی که از مشعر به سمت منا میآید وادی محسر بین مشعر و منا است اگر مقصود از این تجاوز روز دهم باشد زیرا عبور نکردن از وادی محسر مساوی با نرسیدن به منا است و حضرت باید می فرمودند وارد منا نشوید در حالیکه هر عنوانی ظاهر در موضوعیت دارد و اینجا اگر روز دهم منظور باشد عنوان وادی محسر موضوعیتی نخواهد داشت.
پس روایت از این جهات مجمل نیست و اشکال محقق داماد وارد نیست.
قسمت اول: خروج از وادی محسر قبل از طلوع فجر
شیخ طوسی و ابن براج قائل به حرمت خروج و مشهور قائل به کراهت هستند.
مدرک شیخ طوسی روایت لاتجوز وادی محسر حتی... بود
گفته شد روایت ظهور در حرمت دارد آیا باید به این ظاهر اخذ کرد یا باید حمل بر کراهت کرد؟
مرحوم مقدس اردبیلی وجوهی ذکر کردند:
روایت اسحاق بن عمار
من السنه ان لایخرج الامام من المنی الی العرفه حتی تطلع الشمس
این روایت از با نقلی که در کافی است مشکل دارد.
مرحوم شیخ طوسی این روایت را نقل میکند باسناده عن حسین بن سعید عن فضاله عن ابان عن اسحاق بن عمار عن ابی عبد الله علیه السلام. این سند صحیح است.
هرچند در اسحاق بن عمار شیخ طوسی بحث کرده اند که فطحی است ولی باقی محققین گفته اند که ایشان اشتباه کرده و اسحاق ربطی به خاندان عمار ساباطی که فطحی هست ندارد و اثنی عشری است.
روایت هشام بن سالم
امام صادق علیه السلام: ...قبل طلوع الشمس لاباس به
انی روایت تصریح به ترخیص به خروج قبل از طلوع شمس دارد در وقابل روابت دیگر که ظاهر در حرمت بود.
اشکالی در بعض کلمات آمده:
در مقام ما دلیل بر منع خروج از وادی محسر نداریم
لایجوز چه کسی نباید تجاوز کند. نباید از وادی محسر عبور کند در چه روزی نباید عبور کند.
در حج چند جا این بحث مبتلابه حجاج است یکی این مورد و دیگری در روز عید که حجاج از مشعر به سمت منا برای رمی جمرات می خواهند بروند از وادی محسر عبور می کنند
معلوم نیست این روایت کدام را بیان میکند
نسبت به برخی احتمالات این اشکال جواب دارد:
مثلا اینکه معلوم نیست که در مورد محرم است یا نه؟ این روایت نسبت به جایی است که این عمل مبتلی به مکلف باشد چون در باب حج تنها در دو مورد متعارف عامه ناس هست که در هر دو مورد هم مکلفین محرم هستند.
اما این اشکال که این روایت ناظر به عبور از وادی محسر در روز نهم است یا روز دهم وارد است. و منجر به اجمال روایت می شود.
جواب:
این تعبیر در روایت که گفته شده قبل از طلوع شمس از وادی محسر نگذرید قرینه بر آن است که منظور روز نهم است اما این تعبیر در روز دهم معنا ندارد چون وادی محسر چسبیده به منا است کسی که از مشعر به سمت منا میآید وادی محسر بین مشعر و منا است اگر مقصود از این تجاوز روز دهم باشد زیرا عبور نکردن از وادی محسر مساوی با نرسیدن به منا است و حضرت باید می فرمودند وارد منا نشوید در حالیکه هر عنوانی ظاهر در موضوعیت دارد و اینجا اگر روز دهم منظور باشد عنوان وادی محسر موضوعیتی نخواهد داشت.
پس روایت از این جهات مجمل نیست و اشکال محقق داماد وارد نیست.