تحقیق هفتگی اصول، شماره 11 (97/12/03)

[رحمتی]

بسم الله الرحمن الرحیم

وجوه مختلف ترجیح به مخالفت عامه و وجه متعین به نظر محقق عراقی را به اختصار تقریر کنید.

نهایة الافکار / ج 4_ قسم ثانی / ص 198

[حامد تهوری]

محقق عراقی در بیان وجوه ترجیح به مخالفت با عامه اینگونه می فرمایند:
1. حسن مخالفت با عامه. یعنی مخالفت با عامه به خودی خود پسندیده است که این معنا از مرسله داود بن حصین برداشت می شود.
2. تعبد. به این معنا که مخالفت با عامه کاشقیتی ندارد و فقط صرف تعبد است
3. رشد و صواب در خلاف انهاست، که این معنا از روایت زیادی فهمیده می شود
4. موافق عامه تقیه ای صادر شده است پس باید به مخالف عامه اخذ کرد، که مفاد روایت "یشبه قول الناس " است.
محقق عراقی دو احتمال اول را جدا بعید می داند، زیرا اولا هیچ اشعاری فضلا عن الدلاله بر این معنا وجود ندارد. ثانیا اینکه موجب می شود که ترجیح به مخالفت، امری نفسی بشود و نه طریقی.
از بین احتمال سوم و چهارم هم احتمال سوم متعین است، زیرا که اخبار ظهور در این دارند که مخالفت با عامه از این جهت است که قول مخالف به واقع نزدیک تر است. خصوصا اینکه در مقبوله و برخی روایات دیگر مخالفت عامه در کنار موافقت با کتاب ذکر شده است که نشان می دهد این دو از یک سنخ هستند، نه اینکه یکی مرجح مضمونی باشد و دیگری مرجح جهتی.
در مورد روایت " ما سمعته منی یشبه قول الناس ففیه التقیه.." هم باید بگوییم که این روایت ربطی به محل بحث ما ندارد بلکه مربوط به تمییز حجت از لا حجت است