سید محسن منافی
2019/02/17, 15:53
اما توضیح تعارض به تناقض: ایشان می فرمایند: مراد ما از تناقض، این است که کذب احد الخبرین مستلزم صدق دیگری است، پس شامل ضدینی که لا ثالث لهما هم می شود.
اصل اولی در این صورت، تساقط است؛ زیرا احتمالات متصور غیر از تساقط، سه احتمال است که هیچ یک معقول نیست:
أ. حجیت هر دو: اجتماع تنجیز و تعذیر است که محال است.
ب. حجیت احدهما معیّن: ترجیح بلا مرجح است.
ج. حجیت احدهما مخیّر: شهید صدر برای رد این احتمال، ابتدا هفت صورت برای حجیت تخییریه مطرح کرده است و بعد همه ی آنها را رد می کند؛ زیرا حجیت تخییریه باید 4 شرط را دارا باشد:
1- تنافی دو دلیل(مطلق) به واسطه ی حجیت تخییریه(تقیید) مرتفع بشود.
2- تقیید معقول باشد.
3- حجیت مقیده با حجیت مطلقه تنافی نداشته باشد.
4- حجیت مقیده حصه ای از حجیت مطلقه باشد.
ما متعرض تفصیل کلام ایشان نمی شویم.
اما توضیح تعارض به تضاد(ضدینی که یکون ثالث لهما): مقتضای اصل اولی، حجیت فی الجمله است که نتیجه اش نفی ثالث است. در این صورت، حجیت تخییریه به نحو دوم(حجیت یکی از متعارضین مشروط به کذب دیگری) معقول است؛ زیرا علم به کذب احد الخبرین داریم. نتیجه ی این حجیت فقط نفی ثالث است . ولی این حجیت در صورت تناقض معقول نبود؛ زیرا جعل حجیت، لغو بود(فاقد شرط دوم از شروط چهارگانه بود).
مرحوم صدر همه ی این ها را بنابر مطلق بودن ادله ی حجیت مطرح کردند ولی اگر ملاک حجیت کاشفیت باشد، اصل اولی در همه ی فروض، تساقط است.
اصل اولی در این صورت، تساقط است؛ زیرا احتمالات متصور غیر از تساقط، سه احتمال است که هیچ یک معقول نیست:
أ. حجیت هر دو: اجتماع تنجیز و تعذیر است که محال است.
ب. حجیت احدهما معیّن: ترجیح بلا مرجح است.
ج. حجیت احدهما مخیّر: شهید صدر برای رد این احتمال، ابتدا هفت صورت برای حجیت تخییریه مطرح کرده است و بعد همه ی آنها را رد می کند؛ زیرا حجیت تخییریه باید 4 شرط را دارا باشد:
1- تنافی دو دلیل(مطلق) به واسطه ی حجیت تخییریه(تقیید) مرتفع بشود.
2- تقیید معقول باشد.
3- حجیت مقیده با حجیت مطلقه تنافی نداشته باشد.
4- حجیت مقیده حصه ای از حجیت مطلقه باشد.
ما متعرض تفصیل کلام ایشان نمی شویم.
اما توضیح تعارض به تضاد(ضدینی که یکون ثالث لهما): مقتضای اصل اولی، حجیت فی الجمله است که نتیجه اش نفی ثالث است. در این صورت، حجیت تخییریه به نحو دوم(حجیت یکی از متعارضین مشروط به کذب دیگری) معقول است؛ زیرا علم به کذب احد الخبرین داریم. نتیجه ی این حجیت فقط نفی ثالث است . ولی این حجیت در صورت تناقض معقول نبود؛ زیرا جعل حجیت، لغو بود(فاقد شرط دوم از شروط چهارگانه بود).
مرحوم صدر همه ی این ها را بنابر مطلق بودن ادله ی حجیت مطرح کردند ولی اگر ملاک حجیت کاشفیت باشد، اصل اولی در همه ی فروض، تساقط است.