تقریر اصول13 آذر

[سید محسن منافی]

بیان سوم: حکومت به بیانی که در تقدم استصحاب بر سایر اصول عملیه گذشت. مفاد دلیل استصحاب می گوید که استصحاب را علم اعتبار کردیم که بر طبق آن جری عملی لازم است با تحفّظ بر این که اصل عملی است. شک در حکم واقعی، موضوع استصحاب است. پس وقتی نسبت به اصل سببی بفرماید که شک تو علم است، پس نسبت به اصل مسبّبی حکومةً و تعبّداً شکی نمی باشد نه بر عکس و در جایی که بین حکومت و تخصیص مردّد باشیم، حکومت مقدم است. مثل مثال لا ربا بین الوالد و الولد و حرّم الربا؛ که اگر می دانیم مفهوماً والد شامل جد می شود ولی نمی دانیم که آیا حکم دلیل حاکم شامل جد هم می شود یا نه، در چنین جایی به اطلاق دلیل حاکم تمسک می کنیم و حکم پدر را در جد جاری می کنیم.
این بیان در استصحاب(طبق مبنای تعبد به علم) تمام است ولی در قاعده ی طهارت مثلاً، حکومت قسم دوم مذکور در کلام مرحوم نائینی و اصفهانی درست می شود که ما قبول نداشتیم.