سید محسن منافی
2018/11/27, 08:18
تعارض دو استصحاب:
مرحوم آخوند این بحث را دو قسم کرده است : 1- منشأ تعارض، عجز مکلّف از عمل به دو واجبی است که وجوبش با استصحاب ثابت شده است و در زمان استصحاب(به طور اتفاقی)، تضادّ بین این دو ایجاد می شود و به انتقاض حالت سابقه در هیچ یک، علم نداریم. حکم این قسم تزاحم بین خود دو واجب است نه دو استصحاب و هر دو استصحاب جاری می شوند.
(اشکال: کلام ایشان در صورتی درست است که اطلاق دلیل استصحاب، این مورد را شامل بشود که بعداً در مورد آن سخن خواهیم گفت.)
2- عدم امکان عمل به دو استصحاب با فرض این که علم به کذب احدهما داریم: خود این قسم، دو شق دارد: یا شک در یکی مسبب از شک در دیگری است و یا این گونه نمی باشد که موردش، اطراف علم اجمالی می باشد.
حکم شقّ اول: اصل تقدم استصحاب سببی متفق علیه است. معروف علماء، وجه تقدم را حکومت می دانند. مرحوم آخوند وجهش را ورود می داند به همان بیانی که در ورود امارات بر اصول فرموده است. تقریب ورود: در ما نحن فیه امر دائر بین ورود و تخصیص است و کلّما دار الامر بین الورود و التخصیص یقدم الورود. با جریان اصل سببی هیچ موضوعی حقیقتاً برای اصل مسبّبی باقی نمی ماند. اما جریان استصحاب مسببی منوط به عدم جریان استصحاب سببی است.
مرحوم آخوند این بحث را دو قسم کرده است : 1- منشأ تعارض، عجز مکلّف از عمل به دو واجبی است که وجوبش با استصحاب ثابت شده است و در زمان استصحاب(به طور اتفاقی)، تضادّ بین این دو ایجاد می شود و به انتقاض حالت سابقه در هیچ یک، علم نداریم. حکم این قسم تزاحم بین خود دو واجب است نه دو استصحاب و هر دو استصحاب جاری می شوند.
(اشکال: کلام ایشان در صورتی درست است که اطلاق دلیل استصحاب، این مورد را شامل بشود که بعداً در مورد آن سخن خواهیم گفت.)
2- عدم امکان عمل به دو استصحاب با فرض این که علم به کذب احدهما داریم: خود این قسم، دو شق دارد: یا شک در یکی مسبب از شک در دیگری است و یا این گونه نمی باشد که موردش، اطراف علم اجمالی می باشد.
حکم شقّ اول: اصل تقدم استصحاب سببی متفق علیه است. معروف علماء، وجه تقدم را حکومت می دانند. مرحوم آخوند وجهش را ورود می داند به همان بیانی که در ورود امارات بر اصول فرموده است. تقریب ورود: در ما نحن فیه امر دائر بین ورود و تخصیص است و کلّما دار الامر بین الورود و التخصیص یقدم الورود. با جریان اصل سببی هیچ موضوعی حقیقتاً برای اصل مسبّبی باقی نمی ماند. اما جریان استصحاب مسببی منوط به عدم جریان استصحاب سببی است.