حکومت

[سید محسن منافی]

ادامه‌ی کلام مرحوم اصفهانی: اگر(فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إن کنتم لا تعلمون) را دلیل بر حجیت خبر بود، می‌‌توانست بر مبنای جعل علم دلالت کند؛ چون مفادش این است که اگر نمی‌‌دانید، بپرسید تا علم حاصل کنید. ولی چه کنیم که این را دلیل بر حجیت قول خبره می‌‌دانیم؛ چون کسی که از روی حس خبر می‌‌دهد، اهل ذکر نمی‌‌باشد.
عرض ما به مرحوم اصفهانی است که این آیه حتی بر جعل علم نسبت به حجیت قول خبره را هم دلالت نمی‌‌کند؛ چون در صورتی جعل علم می‌‌شود که این آیه در مقام جعل حجیت تعبدی باشد، در حالی که این آیه می‌‌فرماید که بپرسید تا در امور اعتقادیۀ، علم وجدانی پیدا کنید.
مرحوم اصفهانی: عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي رَجُلَيْنِ مِنْ أَصْحَابِنَا بَيْنَهُمَا مُنَازَعَةٌ فِي دَيْنٍ أَوْ مِيرَاثٍ قَالَ يَنْظُرَانِ إِلَى مَنْ كَانَ مِنْكُمْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا وَ نَظَرَ فِي حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْكَامَنَا فَلْيَرْضَوْا بِهِ حَكَماً...
این روایت بر جعل علم دلالت می کند؛ چون عرفان نسبت به احکام طبیعتا از راه اخبار نیز می باشد.
این کلام ایشان حرف بعیدی نمی باشد.
اما مساله ی ورود: مرحوم آخوند به خاطر وضوحش اصلا متعرض آن از جهت خروجش از تعریف تعارض نشد. چون خروجش از دلیل دیگر، حقیقی و وجدانی است. خروج تخصص بدیهی تر است. ظن انسدادی حکومی از اصول عقلیه خروج تخصصی دارد ولی ظن انسدادی کشفی خروج ورودی دارد.